|
- Αρ. Μητρώου:
Π.Γ. 329/95
- Χρονολόγηση:
Κυπρο-κλασική περίοδος (480-310 π.Χ.)
- Προέλευση:
Αρχαίο βασίλειο των Γόλγων (;) - περιοχή κοινότητας Αθηαίνου
- Διαστάσεις:
Y=61εκ. Μ=71/65,5 εκ. Π=16,5/12εκ.
- Υλικό:
Ασβεστόλιθος
- Κατάσταση διατήρησης:
Σχετικά καλή. Το έξεργο αυτό ανάγλυφο διασώζει μόνο το κεντρικό μέρος μιας επιτύμβιας στήλης. Θραύσμα του προσώπου της δεξιάς μορφής είχε στο παρελθόν αποκοπεί και επανασυγκοληθεί. Γενικά οι μορφές προδίδουν κτυπήματα στη μύτη, το μέτωπο, το στεφάνι. Η άνω (οριζόντια) πλευρά του τραπεζοειδούς πλαισίου έχει αποκρουστεί. Στην επιφάνεια του αναγλύφου διασώζονται ίχνη ερυθράς χρωστικής, τόσο στο πλαίσιο, όσο και επάνω στην παράσταση -ιδιαίτερα στο βάθος, πίσω από τις μορφές. Πρόκειται για πλατιές, οριζόντιες ταινίες (πλαίσιο) και για άλλες, σημαντικά λεπτότερες, που δημιουργούν ρομβοειδές πλέγμα (φόντο). Ίχνη ερυθρής χρωστικής διακρίνονται και πάνω στις ανδρικές μορφές (γενειάδα, κόμη).
- Περιγραφή:
Η παράσταση περικλείεται σε τραπεζοειδές πλαίσιο και παρουσιάζει τρείς γενειοφόρους άνδρες, ανακεκλιμένους επάνω σε στιβάδιο. Οι ανδρικές μορφές παρουσιάζονται με ταυτόσημο τρόπο, η μια δίπλα στην άλλη. Στηρίζουν το κεφάλι τους με το αριστερό χέρι, στρέφουν τον κορμό τους κατ’ ενώπιον και αντικρίζουν τον θεατή. Φορούν χιτώνα και ιμάτιο, ενώ δύο από αυτούς κρατούν στο ένα χέρι βαλλάντιον και στο άλλο φιάλη. Έχουν επιμελώς φροντισμένη γενειάδα και στεφάνι στα μαλλιά. Στο πρόσωπό τους διακρίνονται τα χαρακτηριστικά, για την τέχνη της αρχαϊκής περιόδου, αμυγδαλόσχημα μάτια και το μειδίαμα. Οι πρωταγωνιστές της παράστασης παρουσιάζονται ως συμποσιαστές ή άτομα, τα οποία λαμβάνουν μέρος σ’ ένα νεκρόδειπνο (πλην όμως δεν υποδεικνύεται με κάποιο τρόπο ο νεκρός).
- Παρατηρήσεις:
Το έκθεμα αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα κυπριακής επιτύμβιας στήλης της κλασικής περιόδου. Συγκρίνοντας το ανάγλυφο αυτό με άλλες σωζόμενες επιτύμβιες στήλες της ίδιας περιόδου από την Κύπρο συνάγεται, ότι το τραπεζοειδές πλαίσιο πιθανότατα να υποστηριζόταν από μια στενότερη, ορθογώνια, κατακόρυφη πλάκα και να έφερε επιπρόσθετα επίστεψη με τη μορφή μιας αποτροπαϊκής παράστασης ζώου, πιθανότατα λέοντα. Αυτά ελλείπουν. Οι παραστάσεις νεκρόδειπνων στις επιτύμβιες στήλες που έχουν λαξευτεί στην Κύπρο, υποδηλώνουν έναν καθαρά οικογενειακό και οικείο χαρακτήρα. Σ’ αυτές αποδίδονται πιο έντονα οι σχέσεις των ατόμων μεταξύ τους, ενώ δεν υπερυψώνονται οι ιδιότητες του νεκρού, ως ήρωα. Περισσότερο τονίζεται η υψηλή του θέση στην κοινωνία και την πολιτεία [Pogiatzi 2003, 8-23 /Πογιατζή-Ρίχτερ, Ε.Ε.Τ.Α.Κ. 2007/Poyiadji-Richter 2014, 173]. Τέλος, χαρακτηριστική είναι η επιβίωση και κατά τους Κυπρο-κλασικούς χρόνους τρόπων απόδοσης της ανθρώπινης μορφής, τυπικών για την καλλιτεχνική παραγωγή της Κυπρο-αρχαϊκής περιόδου. Η στήλη είναι μοναδική στο ότι διασώζει παράσταση με τρεις ανθρώπινες μορφές αντί με δυο, που συναντάται συνήθως. |
